Οι Πολιτιστικοί Δεσμοί σε συνεργασία με το Σύνδεσμο των απανταχού Οκτωνιατών διοργανώνουν ΠΕΡΙΠΑΤΟ - ΞΕΝΑΓΗΣΗ το Σάββατο 7 Ιουνίου στις 5 μ.μ. στη Μονή Λευκών, στις 6.30 μ.μ. στον Άγιο Δημήτριο Καταρράκτη, στις 8 μ.μ. Περιήγηση στα αξιοθέατα της Οκτωνιάς.
Δείτε την αφίσα της εκδήλωσης >>
ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ-ΞΕΝΑΓΗΣΗ στο μοναστήρι Αγίου Χαραλάμπους, στον Άγιο Δημήτριο Καταρράκτη και στο χωριό Οκτωνιά
Α. Διευκρινιστικές Οδηγίες
Θα συναντηθούμε το Σάββατο 7 Ιουνίου 2014, στις 5 το απόγευμα, στο Μοναστήρι Αγίου Χαραλάμπους ή Λευκών.
Θα ακολουθήσει ενημέρωση για το χιλιόχρονο και ιστορικό Μοναστήρι από τον τέως Λυκειάρχη κ. Δημήτρη Κοίλιαρη.
Στη συνέχεια θα κατευθυνθούμε προς Οκτωνιά, αφού περάσουμε το κέντρο του χωριού, θα ακολουθήσουμε τη διαδρομή προς παραλία Αγίου Μερκουρίου (Μαρκούρι). Σε τρία περίπου χιλιόμετρα μετά το τέλος του χωριού, με τη βοήθεια σχετικής πινακίδας, θα στρίψουμε αριστερά προς Άγιο Δημήτριο Καταρράκτη. Ώρα συνάντησης στον Άγιο Δημήτριο 6.30 μ.μ.
Η ξενάγηση στον Άγιο Δημήτριο, που αποτελεί θρησκευτικό, καλλιτεχνικό και ιστορικό μνημείο, θα πραγματοποιηθεί από την Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Κύμης και από εκπρόσωπο της Επιτροπής Αποκατάστασης του Μνημείου.
Στη συνέχεια, στις 8 το βράδυ, θα βρεθούμε στο κέντρο της Οκτωνιάς, όπου θα αφήσουμε τα αυτοκίνητα και περπατώντας θα γνωρίσουμε την ιστορία και τις ομορφιές του χωριού. Για το χωριό θα μας μιλήσει εκπρόσωπος του Συνδέσμου των Απανταχού Οκτωνιατών.
Β. Λίγα λόγια για τα αξιοθέατα
1. Μονή Αγίου Χαραλάμπους ή Λευκών
Είναι Βυζαντινό Μοναστήρι, βρίσκεται ανατολικά του Αυλωναρίου και κοντά στην Οκτωνιά. Είναι κτισμένο σε πανοραμικό τοπίο, ανάμεσα σε πανύψηλες λεύκες από τις οποίες πήρε και το όνομά του (Μονή Λευκών).
Ο ναός είναι Βυζαντινός σταυρεπίστεγος και κτίστηκε γύρω στα 1100. Παλαιότερα ο ναός ήταν αφιερωμένος στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου, από το 1835 όμως που ο οπλαρχηγός Νικ. Κριεζώτης αφιέρωσε μια θαυμάσια εικόνα του Αγίου Χαραλάμπους, γιατί ήταν βαριά άρρωστος και έγινε καλά, τιμάται η μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το μοναστήρι έπαιξε πολύ σπουδαίο ρόλο στην πνευματική ζωή των υπόδουλων και στην τόνωση του εθνικού τους φρονήματος. Εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα ο Νικόλαος Κριεζώτης.
Στη διάρκεια της επανάστασης του 1821 ο Ηγούμενος Καλλίνικος Γκούμας και άλλοι μοναχοί της μονής έδωσαν μεγάλους αγώνες υπέρ της ελευθερίας του Έθνους.
Σήμερα, η πνευματικότητα, η φυσική ομορφιά και η φιλοξενία της Ηγουμένης και των Μοναχών κάνουν το μοναστήρι χώρο πραγματικής αναψυχής.
2. Άγιος Δημήτριος «Καταρράκτη»
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου Καταρράκτη κτίστηκε γύρω στο 1600 και ήταν καθολικό της ομώνυμης Μονής. Πήρε την ονομασία αυτή από το μικρό Καταρράκτη που υπάρχει εκεί κοντά.
Το μοναστήρι αυτό, που κτίστηκε από μοναχούς του μοναστηριού «Παπαβλασσά», γρήγορα αναπτύχθηκε και έγινε κέντρο πνευματικής ζωής και ακτινοβολίας. Το μεγαλείο της Μονής φαίνεται από τον θαυμάσιο ναό, που είναι όλος αγιογραφημένος με εξαιρετικές υστεροβυζαντινές αγιογραφίες.
Με Βασιλικό Διάταγμα της 26ης Απριλίου 1921 ο Άγιος Δημήτριος χαρακτηρίζεται «Προέχον Μνημείο του Κράτους».
Στο πέρασμα του χρόνου η Μονή συνέβαλε σημαντικά στην πορεία του τόπου και στα σημαντικά ιστορικά γεγονότα.
Έτσι κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, ανασκολοπίστηκε (θανατώθηκε με παλούκωμα) ο Ηγούμενος της Μονής Παΐσιος, επειδή τροφοδοτούσε τα επαναστατικά πλοία.
Η Μονή έκλεισε το 1833 με διάταγμα του Όθωνα. Από το 1835 έγινε μετόχι της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Κύμης.
Η φθορά του χρόνου και η εγκατάλειψη έφεραν σε κίνδυνο κατάρρευσης το θαυμαστό αυτό Μνημείο. Με το θερμό όμως ενδιαφέρον των κατοίκων της Οκτωνιάς συγκροτήθηκε από το Μητροπολίτη Καρυστίας και Σκύρου κ. Σεραφείμ Επιτροπή Αποκατάστασης, για τη διάσωση του Μνημείου.
Η Επιτροπή με την οικονομική ενίσχυση, κυρίως από εράνους, και με την επίβλεψη της αρμόδιας Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων προχώρησε στην αποκατάσταση του Ναού του Αγίου Δημητρίου και βρίσκεται σήμερα στην τελευταία φάση των εργασιών της.
3. Το χωριό Οκτωνιά
Η Οκτωνιά είναι κτισμένη στους πρόποδες του βουνού «Καλλιμάνι», σε θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον με πλατάνια, καρυδιές και τρεχούμενα νερά και σε μέσο υψόμετρο 400 μέτρων.
Αποτελείται από 4 συνοικίες το Πανοχώρι (Μάνα του χωριού), τ’ Αλώνια, την Παναγιά και το Κατοχώρι. Μαζί με τους παραλιακούς οικισμούς της Μουρτερής και του Αγίου Μερκουρίου αποτελεί τοπική κοινότητα του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου.
Από αρχιτεκτονική άποψη χαρακτηρίζεται «Ενδιαφέρων Οικισμός». Η Οκτωνιά θεωρείται ότι κτίστηκε την τελευταία περίοδο των Βυζαντινών χρόνων, μετά από πειρατική καταστροφή του προηγούμενου χωριού.
Έτσι, κατά την παράδοση, το χωριό ιδρύθηκε στο Πανοχώρι στη ρίζα του βουνού για προστασία από τους πειρατές από μία μάνα με τις οκτώ κόρες της που γλύτωσαν την αιχμαλωσία των πειρατών. Στο γεγονός αυτό οφείλει και το όνομά του, στην αρχή Οκτωνέες και μεταγενέστερα Οκτωνιά.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι κάτοικοι βρήκαν καταφύγιο στη θρησκεία, με αποτέλεσμα μέχρι και τα μέσα του 16ου αιώνα να έχουν ιδρυθεί τέσσερα μοναστήρια από τα οποία σώζονται οι Ναοί. Σημαντικότερο μοναστήρι ήταν του Αγίου Δημητρίου ή Καταρράκτη, το οποίο αποτελεί θρησκευτικό, καλλιτεχνικό και ιστορικό μνημείο, όπως προαναφέρθηκε.
Κατά την επανάσταση του 1821 η Οκτωνιά έδωσε δυνατά το παρόν και δεν ήταν λίγοι οι Οκτωνιάτες που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της Ελλάδας.
Έτσι, την περίοδο αυτή, η Οκτωνιά, λόγω της αντίστασής της στους τούρκους, έζησε μάχες, πολιορκία στο Καστρί (Κάστρο), σφαγές, βασανιστήρια (σούβλισμα του Ηγουμένου της Μονής Αγίου Δημητρίου), καταστροφές και ατιμώσεις, αμυνόμενη κατά τον καλύτερο τρόπο, μια και το ορεινό του εδάφους ευνοούσε την αντίσταση και επανάσταση κατά του εχθρού.
Το σθένος, ο πατριωτισμός και η αυτοθυσία δεν έλειψε από τους Οκτωνιάτες ούτε στους μετέπειτα Εθνικο-Απελευθερωτικούς Αγώνες (πόλεμοι 1912-1913, Μικρασιατική Εκστρατεία, Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος).
Σήμερα η Οκτωνιά είναι ένα μεγάλο και ωραίο χωριό που συνδυάζει τις σύγχρονες ανέσεις με την παράδοση σ’ όλους τους τομείς της ζωής.
Αξιοθέατα του χωριού είναι:
• οι γραφικές συνοικίες με τις περίτεχνα διακοσμημένες βρύσες τους
• το ιστορικό Κάστρο (Καστρί)
• οι Βυζαντινές, Μεταβυζαντινές και νεότερες εκκλησίες
• οι περιοχές με καταπληκτική θέα
• οι πανέμορφες και πεντακάθαρες παραλίες
• οι φαντασμαγορικές θαλάσσιες σπηλιές καθώς και
• τα σπήλαια του βουνού Καλλιμάνι με τις ιδιαίτερες ομορφιές τους.
Παναγιώτα Γκαρούτσου, Πρόεδρος του Συνδέσμου των Απανταχού Οκτωνιατών
Ιερά και Ιστορική Μονή Λευκών (Εισοδίων Θεοτόκου και Αγ. Χαραλάμπους)
Στο κέντρο περίπου της κορυφογραμμής της Οχτωνιάς με Δυτικό προσανατολισμό εποπτεύει όλη την κοιλάδα εκατέρωθεν του Αυλωναρίου, και αντικρίζει την ανατολική απόληξη του ορεινού όγκου της Δίρφυος η Μονή Λευκών, γνωστή ως Άγ. Χαράλαμπος.
Το όνομά της έχει λάβει από τις πανύψηλες λεύκες, που πάντοτε την περιέβαλλαν. Εκεί ετιμώντο από της ιδρύσεώς της τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), ενώ από το 1840 περίπου τιμάται και ο Άγ. Χαράλαμπος, όταν ο ευσεβής και αγέρωχος Ευβοεύς οπλαρχηγός Νικόλαος Κιεζώτης αφιέρωσε λαμπρή εικόνα του μεγάλου Αγίου της Εκκλησίας μας.
Η Μονή, όπως μαρτυρεί σχετική επιγραφή εντοιχισμένη στο εσωτερικό της δυτικής πλευράς του ναού, ανεκαινίσθη επί αυτοκράτορος Μανουήλ Κομνηνού (μέσα 12ου αιώνος, 1150 περίπου μ. Χ.), αλλά φαίνεται ότι ιδρύθηκε πολύ νωρίτερα, ίσως επί της εποχής των Μακεδόνων και του πατριάρχη Φωτίου (9ος αιώνας).
Μεγίστη η προσφορά της Μονής αυτής στον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία. Εδώ καλλιεργήθηκε και καλλιεργείται η θερμουργός αγάπη προς την αγία μας πίστη και προς την πατρίδα.
Ασφαλής προμαχών και πνευματικό ορμητήριο των αγωνιστών του έθνους, διετήρησε άσβεστη την φλόγα για την ελευθερία του γένους το 1821 και την απαλλαγή από τους θηριώδεις κατακτητές Γερμανούς και Ιταλούς την περίοδο της Κατοχής. Τότε (1821) ο ηγούμενος Καλλίνικος Γκούμας με τη λοιπή μοναστική αδελφότητα τέθηκε υπό τις διαταγές των Ευβοέων οπλαρχηγών. Το 1941-44 η ηρωίς ηγουμένη Κασσιανή Φουρτουλάκη οργάνωσε αγώνα φθοράς των κατοχικών δυνάμεων και ποικίλης ενίσχυσης των Ελλήνων αγωνιστών.
Σήμερα υπό την εμπνευσμένη καθοδήγηση της σοφής και σεβασμίας Ηγουμένης, της σεμνής μονάστριας Ευροσύνης, συνεχίζει, ως αείφωτος λαμπάδα, να ακολουθεί την Ορθόδοξη Πατερική παράδοση, να χειραγωγεί την Ιερή αδελφότητα στην οδό της θεώσεως και να αγιάζει τους ευσεβείς προσκυνητές.
Δημήτρης Κοίλιαρης, επιτ. Λυκειάρχης.